Histoire de Montdidier
Livre I - Pièce justificative 24
par Victor de Beauvillé

 

Johannes Dei gratia Francorum rex, universis tam presentibus quam futuris regie majestati decenter incombit ut diversa scandala et delicta que hostis antiqui malicia in humano genere committit et suscitat non semper per rigorem justicie corrigentis extirpet, verum etiam quando que per dulcorem clementie pacificantis emendet secundum quod qualitas exigit casuum, cum itaque sicut Robertus de Tennis, Adam Michenini dictus Happart, Johannes Fructerii, Oubelotus Bouquet, et Radulphus Coquel consortes in hac parte nobis fecerunt exponi procurator carissimi domini et genitoris nostri, tempore quo vivebat, nec non major jurati et scabini comitatis ville, Montisdesiderii, ac Johannes de Bourgeello dictus Burgensis clericus dicte communie predictos consortes in parlaminto ejusdem Domini nostri fecerint conveniri et fuerit ex parte dicti procuratoris majoris que juratorum et scabinorum ac Johannis predictorum ac contra ipsa consortes in quantum quemlibet eorum tangebat in dicto parlamento propositum et delatum Et primo contra dictum Robertum quod ipse tunc existens scabinus dicte ville prestito regi et ville hujus modi ab eodem fidelitatis solito juramento cum tractaretur inter majorem juratos scabinos et totam communitatem de faciendo et indicendo tailliam pro reparandis fortaliciis ville ad ejus tuicionem et defensionem et prestando dicto domino nostro pro facto guerrarum suarum subsidio competenti idem Robertus jurgia moverat contra quemdam burgensium dicte ville vocatum Petrum de Dumo qui causa tractatus predicti cumaliis convenerat vocando ipsum Petrum latronculum bastardum et filium meretricis eidem Petro minas hostiles quamplurimas inferendo ad ilium finem ut totum impediret tractatum et impositionem seu indicionem taillie supradicte Item quod post modum pro eo quod dicti major jurati et scabini videntes dictum Robertum sic male notum justa morem et legem ville predicte arrestaverant predictum Adam Michevin consanguineum et affinem ejusdem ut per arrestum hujus modi propositum ejusdem Roberti mitigarent ipsi Robertus et Adam a dilectis et fidelibus marescallis Francie qui tunc erant, litteras de statu impetrarunt, et licet virtus et effectus earumdem litterarum jam expirassent tamen idem Adam protectu earum fuerat a dicto arresto totaliter liberatus sed ipsi Robertus et Adam eadem liberacione non contenti eisdam litteris abutentes majorem juratos et scabinos ac Petrum predictos coram dictis marescallis ad certam diem fecerant adjornari ad quem diem predicti major et alii dictum Johannem de Bourgeello clericum communie predicte pro se miserunt eosdem defensurum cui quidem Johanni ipsi Robertus et Adam ac plures alii ad eorum instigationem et preces prefatum clericum injuriaverunt ceperunt per barbam et alias plures minas intulerunt, dicentes quod si de cetero pro defensione dictorurn majoris juratorum et scabinorum, veniret ad diem ipsi eum taliter verberarent quod omnibus cederet in exemplum. Item quod licet predictus Robertus eidem clerico dicte communie assecuramentum postmodum de se et suis prestitisset. Nichilominus pro eo quod in quibusdam tailliis in dicta villa pro negocio guerrarum et defensione dicte ville impositis et indictis predictus Robertus et Johannes Fructerii alter consortum predictorum ad cartas summas fuerant taxali et impositi. predictus Robertus ejus complices contradicentes solvere summas predictas et intentes pro viribus totum populum ville predicte commonere et subvertere ac ponere in rebellionem contra dictum dominum nostrum et regiam majestatem prefatum clericum dicte communie non obstante assecuramento predicto de nocte pensatis insidiis absque diffidamento et traditorie cum ensibus Guisarinis et aliis armorum generibus prohibitis invaserant ac ipsum graviter vulneraverant in capite et in brachio intentes eum interficere si potuissent, ob quod factum a villa predicta banniti fuerant, quo banno non obstante ab eodem villa recedere noluerunt, sed per eam equitabunt cum amicis et complicibus suis arroganter et superbe in regie majestatis vituperium et totius justicie maximum detrimentum. Item et quod commissio seu pro commissario destinato a curia Regie dilecto et fideli consiliario nostro magistro Guillelmo le Bestoc ut ipse adjuncto sibi quodam probo viro de predictis maleficiis se informaret et contra illos quos culpabiles inveniret procederet ad inquestam predictus Robertus supranominatum Radulphum Coquel, complicem suum per quem tota veritas sciri poterat de premissis a predicta villa fecit absentare et se reddere fugitivum inducens eum et exhortans ut predictos majorem juratos et scabinos ac eorum amicos verberaret et lederet toto posse eidem Radulpho ob hoc promittens de suo quantum vellet. Ad cujus Roberti preces et instigacionem, idem Radulphus Jacobum Lescohier, burgensem dicte ville euntem in peregrinationem de quadam lancea percussit, et eum graviter vulneravit, ex quibus et aliis maleficiis per ipsos Robertum et ejus complices ac consortes sicut ex parte procuratoris major juratorum et scabinorum predictorum dicebatur perpetratis dicti procuratores major, jurati et scabini ac dictus Johannes clericus dicte communie concludebant contra consortes predictos et contra quemlibet ipsorum in quantum tangebat eumdem et potebant eosdem consortes videlicet clericos si qui essent per temporalitatis sue capcionem et detentionem aut aliis viis et remediis et debitis et opportunis ac non clericos per capcionem et detentionem corporum et bonorum condampnari et compelli ad dandum et solvendum dictis majori et scabinis quatuor millia librarum Parisiensium, dicto que Johanni de Bourgeello clerico ac procuratori ville supradicte duo millia librarum Parisiensium pro injuriis ipsis et cuilibet eorum factis et illatis, nec non eosdem consortes puniri pro offensa regie majestatis in corpore atque bonis prout qualitas delictorum exigebat maxime dictum Robertum pronunciari et declarari per dictam curiam regiam infamiam, parjurium gardie fraccionem ac crimen lexe majestatis dampnaliter incurrisse. Quasdam etiam litteras dicti domini nostri in serico et cera viridi sigillatas pro remissione et quittacione omnium maleficiorum et delictorum predictorum eidem Roberto et consortibus predictis per dictum dominum nostrum concessas fuisse supreptitias et tanquam subreptitie impetratas et obtentas fore revocandas ac penitus adnullandas. Pro parte autem prelibati Roberti et suorum consortium superius nominatorum fuerat in quantum quemlibet eorum tangebat propositum ex adverso et primo pro parte ipsius Roberti contra factum predicti Petri de Dumo quod idem Petrus primus moverat jurgia supradicta pretendans et allegans se et plures alios non teneri in aliquo contribuere cuicumque taillie que fieret pro reparacione fortaliciorum dicte ville pro eo quod extra clausuram quam faceret volebat dicta villa morabatur de quaquidem allegacione prefatus Robertus fueret valde turbatus, quia maxima pars habitatorum ville predicte occasionem sumebant defendere se de dicta contributione ex quo eidem ville maximum periculum imminibat fuerant que pariter tam ex parte ejusdem Roberti quam aliorum consortium predictorum quam plures alierationes per modum facti contrarii proposite per quas dicebant et pretendebant se et quemlibet eorum in quantum ipsum tangebat fuisse et esse penitus inculpabiles et innocentes et in casu absolucionis ab omnibus et singulis factis et delictis contra ipsos propositis per partem adversam bannum que predictum contra eosdem per majorem juratos et scabinos ville predicte ac justitiam eorumdem prolatum revocari et annullari debere et litteras predictas eisdem per dominum nostrum super absolutione et remissione premissorum concessa in suo robore remanere factis igitur et traditis articulis habitoque processu in dicto parlamento diutius huic et inde, tandem predicti major, jurati et scabini ac dictus Johannes de Borgeello clericus ville predicte in quantum quemlibet tangebat ex una parte et præfati Robertus, Adam, Johannes, Oubelotus et Radulphus in quantum quemlibet eorum tangebat ex altera super premissis de nostra et dicte curie nostre licencia inter se ad invicem transegerunt, pacificaverunt ac etiam concordarunt adeo quod predicti major, jurati, scabini et Johannes de Bourgeelo clericus eorumdem pro se et tota villa predicta super omnibus et singulis per eos et quemlibet eorumdem contra dictos consortes et quemlibet ipsorum propositis et petitis eosdem consortes et eorum quemlibet quittaverunt et se tenuerunt de eisdem penitus pro contentis pro secutione juris nostris in quantum nos tangebat procuratori nostro reservata. Cum autem sicut ex parte Roberti et consortum predictorum nobis fuit expositum licet ab omnibus sibi impositis prout per articulos curie nostre traditos de eorum innocentia et inculpa apparere liquidias minime dubitarent. Quia tamen in pro secutione processus predicti fatigati fuerunt in immensum laboribus et expensis difficile quod sibi esset abque grave prosecutionem hujus modi alterius procetare, et maxime qui nollent materiam litigii contra nos vel procuratorem nostrum quoquomodo sustinere, nobis humiliter supplicarunt ut pro redimendis laboribus et expensis supradictis eosdem ad aliquam compositionem civilem recipi facere dignaremur. Nos vero considerantes attente multiplicia et grata servicia per dictum Robertum prefato domino et genitori nostro in suis guerris et alias sæpius exhibita remissione que et absolutionem eidem Roberto et consortibus predictis a dicto genitori nostro per predictas litteras concessas superius vexationes et labores ab ipsis sibi oppositis non extiterat mors periculum ville predicte aut cujus vis membri mutilacio subsecute, prenominatos Robertum et consortes ad compositionem fecimus admitti nostro procuratore, super hoc audito et vocato, quequidem compositio ad summam quadragentorum florenorum aureorum ad statum per gentes nostras et ipsos consortes extitit extimata. Et de qua florenorum summa ex parte dictorum consortium in thesauro nostro Parisius extitit integre satisfactum prout per ejusdem Thesauri nostri cedulam liquit atque liquet cujus tenor sequitur in hoc verba : Thesaurarius domini Regis Parisius recepit et reddidit eidem de Roberto de Tennis Burgensis Montisdesiderii pro quadam compositione per eum facta cum gentibus compulorum Thesaurarii domini Regis super adnullacione cuius dam processus nuper pendentis in Parlemento inter procuratorem dicti domini Regis ex una parte et ejusdem Robertum et ejus complices in hac parte ex altera ut dicitur pro loto 1111c libris Parisiensibus in 1111c scutis auri quolibet pro XXs parisiensibus scriptum in dicto thesauro ultima die Junii anno domini millesimo CCCc quinquagesimo primo. G. Micælis. Qua mediante compositione et summa nobis sic soluta, nos premissis consideratis et attentis supericis nominatos Robertum de Tennis, Adam Michevin dictum Happart, Johannem Fructerii, Oubelotum Bosquet et Radulphum Coquel, et eorum quem libet in solidum prout unum quemque tangere poterat et debebat ab omnibus et singulis criminibus et delictis contra eos et eorum quemlibet ut premissum est propositis et emissis et ab omni pena et punicione criminali et civili que contra quemlibet eorumddem per processum predictum, aut alias posset adjudicari, vel declarari in eventu auctoritate nostra regia speciali gratia et tota scientia absolvimus per presentes, eisdemque et eorum singulis omnem penam criminalem et civilem ah omnia et singula facta predicta ac dependentia ex eisdem quomodolibet incurrisse poterant ; de eisdem nostris auctoritate et gratia remittimus et quittamus. Bannum predictum si quod fuit aut fore potuit penitus adnullantes et eos aut eorum quemlibet ad famam patriam et bona restituentes ad plenum, et de factis predictis dicto procuratori nostro perpetuum silentium imponentes. Damus siquidem dilectis et fidelibus gentibus parlamenti nostri nec non baillivo Viromendensi cetris que justiciariis et subditis nostris hoc presentibus in mandatis ut prefatos consortes et eorum quemlibet nostris absolutione remissione et gracia hujus modi uti et gaudere libere faciant et permittant districtius inhibentes ne aliquem eorumdem propter premissa aut aliquod premissorum contra tenorem presentium in corporibus sive bonis inquietent molestent aliqualiter ve perturbant quod ut firmum et stabile perpetuo perseveret, sigillum nostrum presentibus litteris duximus apponendum, salvo in aliis jure nostro et omnibus quolibet alieno. Actum Parisius, anno Domini millesimo CCC° quinquagesimo mense junii.

Per consilium presentibus thesaurario et procuratore regis,

Collatio cedule facta est

Signé, Vistrebet.